Koliko je afrička kuga svinja uzela maha govori podatak da je za manje od dva meseca zbog zaraze ubijeno oko 11.000 svinja. Kakva je ovo bolest, kako se kontroliše i koliku štetu nanosi ekonomijama pitali smo stručnjaka.

"Štete koje ova bolest prouzrokuje su višestruke, od gubitka životinja, troškova sprovođenja mera na zaraženim gazdinstvima, naknade štete vlasnicima, potencijalnog poremećaja na tržištu i tako dalje. Sredstva za dijagnostička ispitivanja, troškove suzbijanja i naknade štete vlasnicima obezbeđena su u državnom budžetu", kaže za EURACTIV, Mišo Kolarević, direktor Veterinarskog specijalističkog Instituta Kraljevo.

Kako pojašnjava, iako je lako prenosiva, afrička kuga svinja je virusno oboljenje isključivo svinja, nije zoonoza, što znači da se ne prenosi na ljude. Glavni rezervoar virusa jesu divlje svinje a putevi prenošenja raznoliki, od direktnog kontakta bolesnih i prijemčivih životinja, preko pribora i opreme, ljudi, putem kontaminirane obuće i odeće, transportnim sredstvima, pojedinim vrstama krpelja do mesa i proizvoda od svinjskog mesa u kojima virus može opstati više meseci, pa i godina.

Kolarević je za EURACTIV pojasnio da su najugroženija domaćinstva u kojima se svinje gaje u ekstenzivnim uslovima, sa niskim nivoom biosigurnosnih mera, ili one uopšte ne postoje.

"Mere podrazumevaju dezinfekciju, kontrolu pristupa životinjama, nemogućnost kontakta sa drugim prijemčivim životinjama. U ovakvim gazdinstvima se svinje vrlo često drže na otvorenom prostoru sa mogućnošću direktnog kontakta sa divljim svinjama kao rezervoarima, što znatno uvećava mogućnost inficiranja", kazao je on. 

Znaci da je životinja bila zaražena su iznenadno uginuće, povišena telesna temperatura, dijareja, krvarenja po koži, otežano disanje.

"Neophodno je da svi vlasnici svinja koji primete navedene simptome, kao i svaku drugu promenu zdravstvenog stanja svojih životinja, to prijave svom veterinaru", napominje Kolarević.

Veterinarska medicina za ovu bolest ne poseduje dovoljno alata za njenu kontrolu. U odsustvu vakcine i specifične terapije, veterinarska služba može da ponudi brzu i pouzdanu dijagnostiku i brze i efikasne mere sanacije žarišta koje podrazumevaju eutanaziju životinja i dezinfekciju objekata i prostora u samom žarištu bolesti.

"Više godina unazad sprovodi se nadzor ove bolesti u našoj zemlji koji obuhvata aktivni nadzor na gazdinstvima kao i ispitivanje uzoraka poreklom od divljih svinja u skladu sa stepenom rizika određenim za pojedine regione. U tom smislu, lovci imaju jasne instrukcije. Isto tako, veterinarska služba je u proteklih nekoliko godina sprovela niz aktivnosti i organizovala brojne obuke i sastanke sa lovcima i farmerima u cilju podizanja svesti o ovoj bolesti i merama kojih se treba pridržavati u cilju smanjenja rizika od njene pojave", ističe stručnjak.

Bolest je danas rasprostranjena širom Evrope i gotovo da nema zemlje koja je nije registrovala u populaciji divljih svinja. Međutim, zemlje u kojima preovladava farmski uzgoj, koji podrazumeva visok nivo biosigurnih mera, uspevaju da izbegnu pojavu bolesti kod domaćih svinja. Tamo gde, kao što je slučaj u Srbiji, preko 95% gazdinstava na kojima se gaje svinje imaju nizak nivo biosigurnosnih mera, ili one uopšte ne postoje, preovladava ekstenzivni način uzgoja, ova bolest ekskalira u populaciji domaćih svinja. Takav je slučaj i u Bugarskoj, Rumuniji, Republici Srpskoj.

Bolest je, inače, prvi put opisana 1921. godine u Keniji. U Evropi je prvi put registrovana 1957. u Španiji, Portugaliji i Italiji, kasnije su zabeleženi slučajevi i u Belgiji (1985) i Holandiji (1986). Nova era" bolesti u Evropi započinje 2007. godine u Gruziji i od tada se postepeno prenosi iz pravca istoka ka zapadu i danas je široko rasprostranjena. 

U Srbiji se bolest, u populaciji domaćih svinja, prvi put pojavila 2019. godine u okolini Mladenovca, a u narednom periodu najveći broj slučajeva registrovan je na istoku i jugoistoku zemlje. Izvesno je da je došlo do direktnog prenošenja virusa sa divljih na domaće svinje ali i da je dalje širenje virusa u populaciji domaćih posledica loših biosigunosnih mera na gazdinstvima, ljudski faktor, nelegalan promet i transport životinja.

(EURACTIV.rs)