Huti potiču iz redova lokalne manjinske zajednice šiitskih muslimana poznatih kao Zaidije, osnovane od strane Huseina Al Hutija, po kom su i dobili ime, a nazivaju ih još i Ansar Alah, odnosno "Alahovi pomoćnici"
Vojni objekti u Jemenu, pod kontrolom pobunjeničke grupe Huti našli su se na udaru SAD i Velike Britanije, nakon što je ova grupa u poslenjih mesec dana više puta napadala trgovačke brodove u Crvenom moru čime je ugrozila globalnu trgovinu.
Ko su zapravo Huti, ko ih kontroliše, ko pomaže, a kome predstavljaju najveću pretnju?
Potiču iz redova lokalne manjinske zajednice šiitskih muslimana poznatih kao Zaidije, osnovane od strane Huseina Al Hutija, po kom su i dobili ime. Devedesetih godina počeli su kao grupa koja se bori protiv onoga što su smatrali korupcijom tadašnjeg predsednika Alija Abdulaha Saleha.
Nazivaju ih još i Ansar Alah, odnosno "Alahovi pomoćnici", prenosi "Timesofisrael". Ovi pobunjenici se bore protiv Izraela, Amerike i šireg Zapada koju predvodi Iran - uz Hamas i Hezbolah, što "objašnjava zašto napadaju brodove koji putuju ka Izraelu u Zalivu", preneli su svetski mediji. Njihova politička moć je naročito ojačala početkom 2014. godine, kad su se digli protiv naslednika Alija Abudalaha Saleha kao predsednika Abdrabuha Mansura Hadija.
Postigavši sporazum sa Salehom, bivšim neprijateljem, želeli su da ga vrate na vlast. Zauzeli su pokrajinu Sada na severu Jemena i početkom 2015. godine zauzeli glavni grad Sana, nateravši predsednika Hadija u bekstvo u inostranstvo.
Susedna Saudijska Arabija tada je intervenisala u pokušaju da svrgne Hutije i vrati predsednika Hadija na vlast, u čemu je imala podršku UAE I Bahreina. Nisu uspeli, pa su Huti zadržali prevlast u delovima Jemena. Ubili su Alija Abdulaha Saleha 2017. godine kad je pokušao da zameni stranu i pridruži se Saudijcima
Huti crpe inspiraciju iz šiitske oružane grupe Hezbolah u Libanu. Prema istraživanju Američkog instituta za borbu protiv terorizma, Hezbolah im pruža opsežno vojno znanje i obuku od 2014. godine. Takođe, Huti vide Iran kao saveznika, s obzirom da im Saudijska Arabija predstavlja zajedničkog neprijatelja.
Veći deo Jemena pod kontrolom Huta
Većina stanovništva Jemena živi u regionima pod kontrolom Huta. Službena vlast predstavlja Predsednički savet, kojem je predsednik Abdrabuh Mansur Hadi preneo ovlašćenja u aprilu 2022. godine, sa sedištem u Rijadu, Saudijska Arabija. Međutim, veći deo jemenskog stanovništva nastanjen je u područjima koja su pod kontrolom Huta, pri čemu organizacija ubira poreze na severu zemlje i ima kontrolu nad emisijom novca.
Ujedinjene nacije su saopštile da je skoro 1.500 dece koje su regrutovali jemenski Huti poginulo u borbama 2020. godine, dok su još stotine stradale naredne godine.
Šta se dešava u Crvenom moru?
Crveno more, jedan od najgušće zbijenih brodskih kanala na svetu, leži južno od Sueckog kanala, najznačajnijeg plovnog puta koji povezuje Evropu sa Azijom i istočnom Afrikom. Jemen se nalazi duž jugoistočne obale mora, gde se susreće sa Adenskim zalivom.
Ubrzo nakon početka rata u Gazi, Huti su počeli da lansiraju raketne i bespilotne napade na brodove u Crvenom moru, od kojih su većinu presrele američke i izraelske protivmere.
Situacija je eskalirala 19. novembra, kada su militanti pomoću helikoptera zaplenili nosač automobila koji je iznajmila japanska kompanija i povezan sa izraelskim biznismenom, oteli posadu. Huti su rekli da će sva plovila za koja smatraju da su povezana sa Izraelom ili njegovim saveznicima "postati legitimna meta oružanih snaga".
Usledili su višestruki napadi na brodove, uglavnom bez uspeha, ali su mnoge brodarske kompanije ipak odlučile da zaobiđu rutu Crvenog mora i skrenu oko južnoafričkog Rta dobre nade, što je značajno povećalo vreme putovanja i troškove.
Mediteranska brodska kompanija, najveća svetska brodska firma, rekla je da preusmerava sve svoje brodove dalje od Crvenog mora. Isto je uradila francuska kompanija CMA CGM, danska brodska firma Mersk, nemačka firma Hapag Lojd i naftna kompanija Britiš petrol.
SAD su predložile da pomorska operativna grupa štiti trgovačku mornaricu od novih napada Hutija.
(J.N./EURACTIV.rs)