Veštačka inteligencija uspela je da prepozna nekoliko slova spisa koji su pronađeni u antičkom rimskom gradu Herkulanumu, koji je bio skriven pod vulkanskim pepelom od erupcije 79. godine nove ere, iste koja je uništila Pompeju
Veštačka inteligencija postigla je izuzetan uspeh dešifrovanjem dela teksta pronađenog u antičkom rimskom gradu Herkulanumu, koji je bio skriven pod vulkanskim pepelom od erupcije 79. godine nove ere. Ovao revolucionarno dostignuće na polju nauke, tehnologije i arheologije ostvario se gotovo dva milenijuma nakon prirodne katastrofe koja je uništila Pompeju, a sve zahvaljujući naporima istraživača i primeni veštačke inteligencije.
Student sa Univerziteta Nebraske Luk Faritor razvio je algoritam mašinskog učenja koji je sposoban da prepozna grčka slova na urolanim papirusima, uključujući reč "πορϕυρας" (porphyras), što se prevodi kao "ljubičasto". Koristeći suptilne razlike u površinskoj strukturi, ovaj algoritam je obučio veštačku neuronsku mrežu da istraži ugljenisane ostatke i izdvoji mastilo. Na taj način, uspeo je da pročita više od 10 karaktera na površini od četiri kvadratna centimetra papirusa.
Ostaci ove biblioteke pronađeni su u 18. veku, kada su radnici otkrili ostatke luksuzne vile koja se verovatno pripisuje porodici tasta Julija Cezara. Većina klasičnih tekstova koje danas poznajemo rezultat su višestrukog prepisivanja tokom vekova, dok herkulanumska biblioteka sadrži originalne radove nepoznatih autora.
Do sada su istraživači mogli proučavati samo fragmente, a većina tih tekstova bila je na latinskom jeziku. Međutim, otkriće grčkih tekstova povezanih sa epikurskom školom filozofije pruža jedinstven uvid u misli i ideje antike.
Istraživači su godinama razvijali tehnike za "virtuelno odmotavanje" i proučavanje tankih slojeva papirusa pomoću rendgenske kompjuterizovane tomografije. Ova tehnika je prethodno korišćena u čitanju ugljenisanog svitka iz En Gedija u Izraelu. Međutim, ključna razlika je u tome što mastilo na herkulanumskim svicima ne sadrži metal, pa se ne pojavljuje bljesak na snimcima, već se temelji na ugljeniku.
Istraživači su godinama razvijali metode da „virtuelno odmotaju“ iščezavajuće tanke slojeve koristeći rendgensku kompjuterizovanu tomografiju. Godine 2016, ta tehnika je korišćena za čitanje ugljenisanog svitka iz En Gedija u Izraelu, otkrivajući odeljke Knjige Levitske – dela jevrejske Tore i hrišćanskog Starog zaveta – napisane u trećem ili četvrtom veku.
Otkrivši da čak i bez razlike u sjaju, CT snimci mogu zabeležiti suptilne razlike u teksturi papirusa s mastilom, istraživači su primenili ovu tehniku na nedirnute svitke iz Herkulanuma. Skenirajući ih 2019. godine u najvećoj rezoluciji do tada, uspeli su da očitaju slova i rekonstruišu tekst koji je bio dugo skriven ispod slojeva vremena i vulkanskog pepela. Ovaj napredak otvara vrata daljim istraživanjima i mogućnostima otkrivanja nepoznatih dela antičkih autora.
(EURACTIV.rs)